Radiowe nadajniki FM - Schematy elektroniczne nadajników...

Schematy elektroniczne.

Ze względu na dużą ilość schematów , a wiec czas ładowania strony podzieliłem je na oddzielne grupy tematyczne . Wiele schematów tutaj zgromadzonych właściwie może być jedynie przykładem danego bloku nadajnika . W takich układach wartości elementów nie zawsze będą współpracować z wybranym tranzystorem ponieważ na wielu z nich nie podaję konkretnego modelu półprzewodnika . Jest tak dla tego gdyż schematy te (bez podanego typu tranzystora) są schematami uniwersalnymi . Wartości elementów w takich obwodach mogą być jedynie orientacyjne . Konstruując układ według podanego schematu wartości elementów dobrać należy eksperymentalnie , zgodnie ze wskazówkami w opisie .Właśnie dlatego bardzo ważna jest podstawowa znajomość elektroniki. Dobór modelu tranzystora dla danego schematu oprzeć się powinien na tabeli w której znajdziecie dokładny opis różnych typów półprzewodników . Jednakże zwrócić należy także uwagę na model elementu proponowany przeze mnie . Schematy w których model tranzystora jest podany , są schematami sprawdzonymi . Jednakże nie gwarantuję poprawności działania wszystkich podanych przeze mnie układów . Jeśli coś nie działa to należy sprawdzić wszystko od początku , pomyśleć chwilkę i najważniejsze - próbować aż do skutku . Sprawdźcie czy tranzystor nie uległ uszkodzeniu (co zresztą bardzo często się zdarza) , spróbujcie zmienić wartość niektórych elementów kierując się wskazówkami w opisie schematu . Nie zniechęcajcie się już po pierwszych próbach .

Jeśli zdecydujecie się na budowę , po pierwsze przypominam o ostrzeżeniu ze strony początkowej , a po drugie nie gwarantuję poprawności zamieszczonych tutaj schematów.

Podstawowy schemat nadajnika FM stereo o mocy wyjściowej 12 W wraz z opisem :

Kompletny nadajnik FM stereo . (under construction 27.7 kb)

Inne schematy kompletnych nadajników wraz z opisami :

Generatory (wzbudnice) z modulacją FM :

Kodery stereo :

Wyposażenie niezależnych rozgłośni oraz inne potrzebne urządzenia :

Schemat preemfazy.
Schemat uniwersalnego zasilacza 5 amper . (17.7 kb)
Schemat miernika fali stojącej . (18.8 kb)
Układy audio Mixery, cyfrowe echo, modulator głosu - tego typu schematy znajdziesz w serwisie Elektroda.pl

Wskazówki dotyczące praktycznego wykonania układów HF .

Lecz zanim zabierzecie się do roboty mam jeszcze kilka uwag praktycznych dotyczących ogólnie konstrukcji HF . Uwagi te to wskazówki dotyczące metod wykonania układów HF . Kieruję je dla osób nie obeznanych z tematem , robiących podobny układ po raz pierwszy . Tacy czytelnicy znajdą tu podstawowe ważne informacje . Lecz jeżeli temat nie jest ci obcy to z powodzeniem możesz pominąć lekturę przechodząc do właściwego miejsca .
Wszystkie podane przeze mnie schematy wykonujemy na płytkach drukowanych przygotowanych samodzielnie . Lecz pracę powinniśmy zacząć od tyłu , czyli przygotowania osłony ekranującej. Układy HF są bardzo podatne na zakłócenia zewnętrzne jak również same potrafią je generować . Osłony ekranujące to zwykle metalowe (aluminium) zamknięte puszki mieszczące w sobie płytkę drukowaną z układem elektronicznym . Podzielone są one zazwyczaj na przegrody wewnętrzne mające na celu odseparowanie również poszczególnych stopni . Dla przykładu generator nośnej pracuje na niskim poziomie sygnału . Poziom tego sygnału przy końcówce mocy jest kilka tysięcy razy większy . Jeśli nie odizolujemy od siebie tych stopni sygnał ze wzmacniacza będzie wpływał na cewkę generatora wzbudzając cały nadajnik . Dlatego właśnie należy odseparowywać każdy stopień nadajnika , a w szczególności każdą cewkę indukcyjną od innej ! Następnie zabieramy się do projektowania płytki drukowanej . Rysunki płytek zamieszczone przeze mnie są projektowane dla moich potrzeb . Lecz wam proponuję samodzielny projekt dostosowany (gabaryty i rozkład elementów ) do własnych warunków . Projektując płytki drukowane dla układów HF pamiętać musimy o kilku ważnych rzeczach . Wszelkie ścieżki , w szczególności te którymi płynie sygnał HF prowadzimy jak najkrótszą drogą . Powinny być one możliwie krótkie ponieważ miedź z długiej ścieżki działa jak cewka indukcyjna powodując niemałe komplikację podczas uruchamiania (osłabienia sygnału lub sprzężenia) . Dlatego podczas projektowania starajmy się zredukować każdy zbędny milimetr druku ! Ważne jest też rozmieszczenie elementów . Musimy się starać o jak największe zagęszczenie elementów na druku . Wyjątkiem są cewki które powinniśmy umieczszczać jak najdalej od siebie wzajemnie , możliwie je ekranować. Warto również pamiętać o konieczności zapewnienia niektórym tranzystorom ( szczególnie stopnie wzmacniające ) właściwego chłodzenia poprzez stosowanie radiatorów , tzn. kawałków blachy połączonych z obudową półprzewodnika mających na celu zwiększenie powierzchni wypromieniowania ciepła . radiator... Jest to bardzo ważne gdyż dla przykładu tranzystor w końcówce mocy potrafi nagrzewać się do temperatury nawet 100 stopni Celsjusza . Brak właściwego chłodzenia doprowadzi do zniszczenia struktury półprzewodnika . Wspominam o tym w tym miejscu ponieważ radiator wymaga specjalnego uwzględnienia rozkładu na projekcie płytki . Technika wykonywania płytek drukowanych to odrębna historia . Kiedyś było to dla mnie sporym problemem ale poznawszy na warsztatach szkolnych tę metodę doszedłem do sporej wprawy . Czynność ta wymaga praktyki dlatego nie zniechęcajcie się po nieudanych próbach . Potrzebować będziemy na początek rysunek rozkładu elementów . Jeżeli zamieściłem go przy opisie i odpowiada Waszym wymaganiom jest OK , jeśli nie - pomęczcie się sami . Mając szablon przycinamy płytkę z cienkiego laminatu miedzi na odpowiedni wymiar . To samo robimy z szablonem który następnie przyklejamy do laminatu taśmą . Następnie punktakiem lub rysikiem przenosimy siatkę punktów lutowniczych na płytkę . Dalej wiercimy wiertłem 0.8-1 mm wszystkie potrzebne otwory i dokładnie myjemy płytkę rozpuszczalnikiem . Teraz potrzebujemy rzadkiej farby nitro , małej strzykawki oraz igły o niewielkiej średnicy której koniec spiłować należy delikatnie papierem ściernym . Do strzykawki z przygotowaną igłą nabieramy farby i rysujemy ścieżki i punkty według szablonu. Gdy farba wyschnie płytkę trawimy w chlorku miedzi (do nabycia w sklepach z elektroniką) rozpuszczonym w bardzo gorącej wodzie . Im kąpiel trawiąca ma wyższą temperaturę tym proces trawienia przebiega szybciej . Gdy zniknie niepotrzebna warstwa miedzi płytkę myjemy a farbę usuwamy papierem ściernym . Metoda ta jest o wiele lepsza od tych tandetnych pisaków pozwalając na uzyskanie bardzo drobnego druku oraz łatwiejsza i wiele tańsza od różnego rodzaju folii . W następnej kolejności przystępujemy do montażu elementów . Tu także aktualna jest zasada o prowadzeniu sygnału HF jak najkrótszą drogą . Dlatego elementy elektroniczne lutujemy jak najbliżej druku , likwidując zbędne długości nóżek i doprowadzeń . Dotyczy to zarówno elementów biernych jak i czynnych . Pamiętajmy aby układ HF był możliwie zwarty i sztywny mechanicznie (szczególnie generatory) co poprawi stabilność częstotliwości oraz odporność na mikrofonowanie (przenoszenie drgań na częstotliwości audio) . Cewka... Niektóre elementy , w szczególności cewki indukcyjne zmuszeni jesteśmy wykonać samodzielnie . Nie można kupić w sklepie tych elementów ponieważ ich parametry ściśle zależą od specyficznych potrzeb konstruktora . Na szczęście wykonanie ich jest banalnie proste . Cewkę wykonujemy z drutu miedzianego , emaliowanego o zadanej średnicy (popularny DNe xx - gdzie xx to średnica w milimetrach ) nawijając go na okrągły pręt na zadanej średnicy (na rysunku to 8mm) . Oprócz średnicy drutu , cewki i ilości zwojów wpływ na wartość indukcyjności ma raster (im większy - tym indukcyjność mniejsza) . Raster to odstęp między poszczególnymi zwojami cewki . Z reguły wynosi on 0 (brak odstępów) . Wspominam tutaj o tym gdyż ten parametr cewki zawsze się pomija . To właściwie było by na tyle . Należy jeszcze pamiętać o bloku zasilacza . Nigdzie o nim nie wspominam ponieważ oczywistym jest iż nadajnik jako urządzenie elektroniczne wymaga zasilania . Z reguły do zasilania stosuje się pojedyncze napięcie stałe o wartości 24 lub 12 woltów . Jeżeli stosujecie układy cyfrowe (koder stereo) to zasilacz wzbogacić należy o dodatkowe napięcie 5 woltów . Warto jeszcze wspomnieć iż zasilacz powinien mieć minimum 8 amperów obciążalności prądowej ponieważ takim poborem prądu charakteryzują się stopnie końcowe nadajnika . Wśród schematów znajdziesz również uniwersalny zasilacz dla nadajników .

Po tych wszystkich uwagach możecie nareszcie zabrać się do roboty . Życzę wam powodzenia i mam nadzieje że dzięki moim informacją ,uwagą i wskazówkom praktycznym podniesiecie swój poziom wiedzy w zakresie radioelektroniki .